manuel terapi
UZM.FZT MEHMET ÜNAL
ortopedi ve sporcu rehabilitasyonu
B: LENF SİSTEMİ BÖLUMLERİ
LENF KAPİLLERİ:Baslangıç lenf damarlarıdır, lenf oluşumundan sorumludur.Bütün vucudu sarar.lenf kapilleirnde kapak yoktur bu yuzden sıvı her yöne akar.
PROKOLLEKTOR:Lenf kapilleri ile kollektorler arasında görev yaparlar.tek veya üç tabakalıdır,tek olan bölüm lenf sıvısını oluşturur üç tabakalı ise sıvıyı kollektore taşır.
KOLLEKTORLER:Lenf sistminin transport sistemi.kollektorler kapaklıdır ve pasif çalışır,lenfsıvısının geri kaçışını engeller.
TURUNCUSLAR:EN buyuk lenf damarları dır.lenf sıvısının drenajından sorumlu.
Turuncus jugularis bas ve boyun bölgesine gelen lenf sıvısı
Turuncus subclavius aksillerbölge kolve üst gövdenin lenf sıvısını
Turuncus broncomediastinalis bronşlar akciğerler ve mediastinumdan gelen lenf sıvısını drene eder.
C:kan dolaşımı kesintisiz dir ancak lenf dolaşımı kesintilidir.
LENFODEM ( Kol ve Bacakta şişme): İnterstisyel boşlukta proteinden zengin sıvı birikimidir.Lenf sisteminde veya lenf nodullerindeki hasar yada tıkanma sonucunda gelişir.
Dokular arasında bulunan sıvının buyuk bır çogunluğu venöz sistemle (toplar damar),geri kalan bolumu ise lenf sistemi ile geri alınarak kan dolaşımına aktarılır.Her hangi bir patoloji gelişirse lenf sisteminin geri alması gereken sıvı alınamaz, dokular arasında birikmeye başlar ve lenfödem tablosu gelişir.
A: LENFÖDEM (kol ve bacak şişmesi)
Lenf sistemi lenf damarları ve lenfatik organlardan (Lenf nodülleri,bademcikler,dalak) oluşur.
En önemli görevi doku sıvısı ve içindeki maddelerin venöz kan dolaşımına drenajı ve taşınmasıdır.İnce barsaktaki lenf damarlrı ,yağların kalın bagırsaga taşınması ve alınımından sorumlu,Lenf sistemi ayrıca bagışıklık sisteminin en önemli ögesidir.
1: Lenf sistemi drenaj sistemi ve lenfleri toplar damarlara taşır.
2:Toplar damarlara paralel seyreder.
A:Lenf sistemi kapalı bir dolaşım sistemi değildir.Kan dolaşımına karsılık yarım bir dolaşım sistemidir.
B:Merkezi bir pompa sistemi yoktur.Dolaşım sisteminin merkezi kalptır,ancak lenf sisteminin bir merkezi pompacısı yoktur.
C: İKİ ŞEKİLDE GELİŞİM GÖSTERMEKTEDİR
1:PRİMER LENFÖDEM ;Primer lenfödem de kişi lenf sistemi yetersiz olarak doğar ancak hiç belirti vermeden uzun süre kişi hayatını ödemsiz olarak devam ettirebilir,fakat gelişebilecek herhangi bir travma,enfenksiyon lenfödem tablosunu ortaya çıkarabilir.(bacak şişmesi vb)
2:SEKONDER LENFÖDEM ; lenfödemin en sık rastlanan tipi herhangi bir operasyon sonucu örnegin meme cerrahisi sonrasında lenf nodullerinin alınmasına baglı gelişen lenf ödem tablosu
BELİRTİLER: A:Erken evrede yumuşak gode bırakan ödem.
B:Eklem katlantılarının derinleşmesi
C:Lenfödem agrısızdır.
D:İleri evrelerde fibrozis
ÖDEM TEDAVİSİ
KOMPLEX BOŞALTICI FİZYOTERAPİ İKİ FAZDAN OLUŞUR;
BOŞALTIM FAZI:BU FAZ DORT EVREDEN OLUŞUR MANUEL LENF DRENAJI -CİLT BAKIMI-KOMPRESYON BANDAJI-EGZERSİZ BOŞALTIM FAZI HASTAYA HERGUN UYGULANMALIDIR.
KORUMA FAZI:BU FAZ DORT EVREDEN OLUŞUR VE BOŞALTIM FAZI BITTIKTEN SONRA UYGULANIR
HAFTADA BIR -IKI DEFA MANUEL LENF DRENAJI -CİLT BAKIMI -EGZERSİZ-KOMPRESYON ÇORABI
D: MANUEL LENF DRENAJI:MLD Ozel bir tekniktir eğitim gerektirir. Amacı sıvının diğer saglam lenf nodullerine aktarmak , Özel el tutuş şekilleri vardır. Cilde nazik ve ritmik bir basınç uygulanır.Bu teknik derinin tam altındaki yüzeyel lenf damarlarına hafif basınçla uygulanır.
Hastaya manuel lenf drenajı uygulama(bacak ödemi)
LENF DRENAJI İLE Örneğin;Kol ve bacaklardaki sıvı vucudun saglam yerlerindeki lenf nodullerine aktarılır ancak drenaja önce merkezden başlanır sonra kol ve bacak en son parmaklara ulaşılır,her drene edilen bölge tekrarlanarak nodule tekrar aktarılır.Örneğin,göğüs cerrahisine baglı sağ lenf nodulleri alındıysa ve sağ kolda lenfödem gelişti ise burdaki sıvı sol koltuk altı lenf ve sağ kasık lenf nodullerine aktarılır.bölgeye göre süre değişmekte olup ortalama bir saat sürmektedir.
Hasta ilk gun seansa başlamadan önce değerlendirilir,gerekli ölçümler yapılır ve kaydedilir.her bir seans ortalama bır saat surer,seansta hastaya 45 dakika süren manuel lenf drenagı uygulanır,özel bir kremle cilt bakımı ve bandajlama yapılır,hastaya uygun ev egzersizleri verilir,bandaj bir sonraki seansa kadar tedavi bölgesinde kalır tedavi süresi hastaya göre değişmekte olup ortalama 10-15 seans surmektedir.Tedavi uygun yapıldıgı takdirde başarı oranı yukselir.
Koruma fazında,boşaltım fazının sonunda hastanın uygun çorap ölçusu alınır ve hastaya koruma fazında yapacakları konusunda bilgilendirme yapılır,hasta hergun cilt bakımını ve egzersizlerini yapar.
Kompresyon çorabı hergun dikkatli bir şekilde,aksatılmadan giyilmesi gerekir.
Hastaların en çok sordukları sorular,yazın bu çorabı giyebelecekmiyim,basıncı beni rahatsız edermi,kolum yada bacagım tekrar şişermi,bu soruları şu şekilde açıklanabilir ;çorapta uygun hava boşlukları olduğu için sıcaklık olarak rahatsız etmez,çorap ekstremiteyi (kol-bacak)koruyacagı için uygun basınçta olması gerekir ancak bu basınca hastalar bir süre sonra alışmaktadır,çorap hergun duzenli bir şekilde giyilip egzersizler ve cilt bakımı yapıldıgı takdirde koruma fazı basarılı olacaktır.